KCSE Kiswahili Fasihi Resources

FASIHI SIMULIZI MODEL31012023002

31/1/2023

Maswali

a) Taja na ueleze sifa za mtambaji bora katika fasihi simulizi. (alama 10)
b) Nyimbo zina wajibu gani katika jamii. (alama 4)
c) i) Eleza maana ya vitendawili. (alama 2)
ii) Onyesha sifa za kitendawili. (alama 4)

Majibu

a) Sifa za mtambaji bora

Awe na uwezo wa kuwasilisha hadithi.
Anafaa kutumia njia inayochangamsha hadhira.
Awe na ujuzi wa kuifahamu hadhira yake.
Awe na ufahamu mpana wa lugha pamoja na utamaduni unaohusika.
Awe na uwezo wa ufaraguzi.
Aweze kufahamu tabia za binadamu na mikondo mbalimbali ya jamii.

5 x 2 = 10

b) Wajibu wa nyimbo

Hutumbuiza
Kuwasifu watu maarufu
Kusahihisha maovu ya jamii
Huhifahi utamaduni
Huelimisha watu
Hukuza lugha
Huhamasisha watu
Kufariji waliofiwa
Kuendeleza uhai wa jamii n.k

(1 x 4)

c)
i) Kitendawili ni fumbo/msemo wa kimafumbo ambao hufumbua jambo fulani na hutolewa kwa hadhira au wasikilizaji ili waufumbue. 1 x 2= 2
ii) Hutangulizwa kwa njia maalumu
a) Ujumbe wake ni wa kimafumbo
b) Ufananisho wa kijazanda
c) Ni fupi kwa maelezo
d) Hutegemea mazingira/sehemu Fulani
4 x 1 = 4

Maswali

a) Taja na ueleze aina nne za hadithi (alama 8)
b) Eleza mbinu tatu ambazo mtambaji anaweza kutumia kuishirikisha hadhira yake.(alama 6)
c) Fafanua vipera vifuatavyo vya fasihi simulizi. (alama 6)
i) Majigambo
ii) Mivigha
iii) Lakabu

Majibu

a)
i) Visasili - Hadithi zinazosimulia asili ya watu, vitu ama tabia Fulani.
ii) Ngano za mazimwi - Husimulia kuhusu mazimwi
iii) Hurafa - Hadithi ambazo zina wahusika wanyama lakini waliopewa tabia za binadamu.
iv) Hekaya - Ngano fupi zinazosimulia matukio ya kushangaza yanayoonyesha hila au ujanja wa mwanadamu
v) Mighani - Ngano za ushujaa Mighani huwa na lengo la kueleza visa na mikasa ya watu ama mashujaa wa jamii fulani.( mwalimu akadirie aina nyingine)

b)

Kutumia viungo vyake vya mwili kuikuza na kuifanya hadithi kusisimua.
kushirikisha wahusika katika uigizaji
kuimba na kupiga makofi
kuuliza na kujibu maswali
kushangilia

c)
i) Majigambo – Mazungumzo yanayotolewa na mtu fulani ili kujitapa
ii) Mivigha – sherehe maalum za kitamaduni ambazo hufanywa na jamii katika kipindi maalum.
iii) Lakabu – Majina ya utani au kupanga ambayo watu hujipa au kupewa

0 Comments

FAFANUA MAJUKUMU YOYOTE MANNE YA NYIMBO KATIKA JAMII. (AL 8)

24/12/2022

0 Comments

b) Fafanua majukumu yoyote manne ya nyimbo katika jamii. (Al 8)

Fafanua majukumu yoyote manne ya nyimbo katika jamii. (Al 8)

ni hifadhi za matukio muhimu ya kihistoria katika jamii
hutumiwa kama nyenzo ya kupitisha utamaduni
hutumiwa kama burudani
huakisi umbuji wa tamaduni mbalimbali
huhamasisha watu kutenda mambo mbalimbali
huelimisha na kupitisha maarifa mbalimbali miongoni mwa wanajamii
ni kiakisi cha fahari walio nayo wanaohusika katika utamaduni wao. Aina na maana za nyimbo

0 Comments

Nyumbani mwetu mna papai lilioiva lakini siwezi kulichuma – ndugu wa kiume asimuoe nduguye wa kike

24/12/2022

0 Comments

Tumia kifungu kifuatacho kujibu maswali yanayofuata

a) Nyumbani mwetu mna papai lilioiva lakini siwezi kulichuma – ndugu wa kiume asimuoe nduguye wa kike.

I) Bainisha kipera kinachorejelewa (Al 1).

Kitendawili

II) Andika shughuli moja ya Kijamii na moja ya Kiuchumi ambazo huendelezwa katika jamii ya utingo huu. (Al 2)

Kijamii – ndoa (kulichuma/ ndugu wa kiume asimuoe nguye wa kike).
Kiuchumi – kilimo – paipai lilioiva

III) Eleza dhima nne za kipera kinachorejelewa katika jamii yako. (Al 4)

Umuhimu

Kuburudisha jioni baada ya kazi
Kukuza ubunifu wa kuvitunga kwa kulinganisha vitu katika mazingira ili kuviunda.
Kuimarisha uwezo wa kukumbuka.
Kukuza uwezo wa kufikiri kwani mfumbiwa huhitaji kufikiri sana ili kupata jibu.
Kuleta umoja na ushirikiano katika jamii kwa kuleta watu pamoja wakati vinategwa.
Kuimarisha ujuzi wa kujieleza kwa lugha.
Kupanua ujuzi wa mazingira wa mtoto.
Kuendeleza utamaduni wa jamii kama Nyumbani mwetu mna papai lilioiva lakini siwezi kulichuma – Ndugu wa Kiume asimuoe nduguye wa kike.
Kukejeli au kudharau tabia mbaya kama wazungu wawili wanachungulia dirishani – Makamasi

IV) Wewe ni mwasilishaji wa kipera hiki jukwani. Eleza mambo matano ambayo utazingatia katika uwasilishaji wako. (Al 5)

Kutumia fomyula/muundo maalum. Mifano
Mtegaji : Kitendawili
Mteguaji : Tega
Kutumia ukakamavu wa kuweza kuzungumza hadharani.
Kuwa na uelewa wa mazingira na masuala ibuka katika jamii ili kuweza kuwasilisha dhana zisizopatikana katika mazingira yake.
Ufahamu mpana wa lugha ili aweze kuitumia kwa uhodari na kuwasilisha kwa wepesi.
Kuwa mchangamfu na mcheshi ili kunasa makini ya hadhira na kuzuia isikinai.
Ufahamu mpana wa utamaduni husika ili kuzuia kutumia maneno na ishara zinazoweza kuwaudhi au kupingana na Imani za hadhira.
Kushirikisha hadhira kama vile kuimba, maswali ya balagha ili isikinai.
Kudramatisha ili kuonyesha picha Fulani kama vile kuiga toni, sauti, na kiimbo kulingana na swala analowasilisha.
Kutumia ishara za uso, mwili na miondoko kulingana na hali anayoigiza.
Ufasaha wa lugha ili kuwasilisha mawazo kwa njia mwafaka na inayovutia.
Kubadilisha toni na kiimbo kulingana na hali tofauti unazoigiza kama huzuni.
Ufaraguzi/kubadilisha uwasilishaji papo hapo kutegemea hadhira na kutoa mifano inayofahamika kutoka katika mazingira ya hadhira.

0 Comments

FASIHI SIMULIZI MODELI 2562021602

23/6/2021

3 Comments

FASIHI SIMULIZI

a) Fafanua mchakato/fomula ya uwasilishaji wa vitendawili. (alama4)
b) Linganisha naulinganue vitendawili na methali.. (alama10)
c) Toa sababu sita za kudidimia kwa fasihi simulizi. (alama6)

MWONGOZO

FASIHI SIMULIZI

a) Fafanua mchakato wa uwasilishaji wa vitendawili. (al.4)
- 1. Kitangulizi- Mtegaji: kitendawili
  Mteguaji: tega
- 2. Swali lenyewe- kitendawili kutegwa
- 3. Majibu kutolewa
- 4. Mtegaji asipooridhika huomba kupewa zawadi kisha hutoa jibu.
b) Linganisha na ulinganue vitendawili na methali. (al.10)
Mfanano
- 1. Zote ni tungo fupi za semi
- 2. Zote huwa na maana fiche
- 3. Zote hutumia lugha inayojenga taswira
- 4. Zote huwa na miundo maalum ya lugha
- 5. Zote hupata maana kulingana na jamii
Tofauti
- 1. Vitendawili vina fomyula ilhali methali hazina fomyula
- 2. Fumbo la kitendawili hufumbuliwa papo hapo fumbo si lazima kufumbuliwa papo katika methali.
- 3. Vitendawili hutumiwa na watoto sana, methali hutumiwa kuonyesha hekima miongoni mwa watu wazima na wazee
- 4. Vitendawili hutolewa katika vikao maalum, methali si lazima kutengewa vikao maalum.
- 5. Vitendawili hutumia lugha ya majibizano , methali aghalabu huwa kauli moja ya msemaji.
- 6. Hadhira tendi huwa katika vitendawili , katika methali hadhira si lazima iwe tendi.
C) Uhamaji wa watu huwafanya kuacha utamaduni wao.
- watu kuwa na mtazamo hasi kuhusu fasihi simulizi
- ubidhaaishaji wa fasihi simulizi- kuandika kitabu kama vile cha methali na kubadilisha umiliki
- watu kupendelea kusoma
- mwingiliano wa watu huwafanya kusahau fasihi yao
- teknolojia yasasa ambayo fasihi simulizi huhifadhiwa badala yaakilini.
- Utamaduni wa fasihi simulizi umebadilika – babu na bibi hawawatambii watoto hadithi. Mwalimu akadirie

SEND TO PRINTER

3 Comments

FASIHI SIMULIZI MODEL31012023002

Maswali

Majibu

Maswali

Majibu

FAFANUA MAJUKUMU YOYOTE MANNE YA NYIMBO KATIKA JAMII. (AL 8)

b) Fafanua majukumu yoyote manne ya nyimbo katika jamii. (Al 8)

Nyumbani mwetu mna papai lilioiva lakini siwezi kulichuma – ndugu wa kiume asimuoe nduguye wa kike

Tumia kifungu kifuatacho kujibu maswali yanayofuata

a) Nyumbani mwetu mna papai lilioiva lakini siwezi kulichuma – ndugu wa kiume asimuoe nduguye wa kike.

I) Bainisha kipera kinachorejelewa (Al 1).

II) Andika shughuli moja ya Kijamii na moja ya Kiuchumi ambazo huendelezwa katika jamii ya utingo huu. (Al 2)

III) Eleza dhima nne za kipera kinachorejelewa katika jamii yako. (Al 4)

IV) Wewe ni mwasilishaji wa kipera hiki jukwani. Eleza mambo matano ambayo utazingatia katika uwasilishaji wako. (Al 5)

FASIHI SIMULIZI MODELI 2562021602

MWONGOZO

Categories

Archives

FASIHI SIMULIZI MODEL31012023002

Maswali

Majibu

Maswali

Majibu

FAFANUA MAJUKUMU YOYOTE MANNE YA NYIMBO KATIKA JAMII. (AL 8)

​b) Fafanua majukumu yoyote manne ya nyimbo katika jamii. (Al 8)

Nyumbani mwetu mna papai lilioiva lakini siwezi kulichuma – ndugu wa kiume asimuoe nduguye wa kike

​Tumia kifungu kifuatacho kujibu maswali yanayofuata

a) Nyumbani mwetu mna papai lilioiva lakini siwezi kulichuma – ndugu wa kiume asimuoe nduguye wa kike.

​I) Bainisha kipera kinachorejelewa (Al 1).

​II) Andika shughuli moja ya Kijamii na moja ya Kiuchumi ambazo huendelezwa katika jamii ya utingo huu. (Al 2)

​III) Eleza dhima nne za kipera kinachorejelewa katika jamii yako. (Al 4)

​IV) Wewe ni mwasilishaji wa kipera hiki jukwani. Eleza mambo matano ambayo utazingatia katika uwasilishaji wako. (Al 5)

FASIHI SIMULIZI MODELI 2562021602

MWONGOZO

Categories

Archives

b) Fafanua majukumu yoyote manne ya nyimbo katika jamii. (Al 8)

Tumia kifungu kifuatacho kujibu maswali yanayofuata

I) Bainisha kipera kinachorejelewa (Al 1).

II) Andika shughuli moja ya Kijamii na moja ya Kiuchumi ambazo huendelezwa katika jamii ya utingo huu. (Al 2)

III) Eleza dhima nne za kipera kinachorejelewa katika jamii yako. (Al 4)

IV) Wewe ni mwasilishaji wa kipera hiki jukwani. Eleza mambo matano ambayo utazingatia katika uwasilishaji wako. (Al 5)